Lê Khả Sỹ

Bài viết của Khả Sỹ

Lê Khả Sỹ

srodSopent19 112i56t lu50g1g ác3c:098m1h6t41 3n7gc0719i0a1ú0

Đã chia sẻ với Công khai

Thư ngỏ

QUÊ HƯƠNG ƠI, TA NGU NHẤT XỨ !

(Đoạn dẫn chuyện # # # có chỉnh sửa khi đăng lại).

# Bài đăng trên trang mạng này là chính luận của tác giả ký dưới bài viết ; khi gửi đến các Cơ quan Công quyền là theo hình thức Thư ngỏ.

# Ngày 15-7-25, đã gửi ở Bưu điện Quán Thánh (thư phát nhanh, 30.000đ) đến ông Bí thư Đảng ủy và ông Chủ tịch UBND xã Sơn Bằng, tại Phố Châu, Hương Sơn, Hà Tĩnh.

# Thiên Tự sự này, in ra 120 bản để công bố và gửi về UBND xã khi đã sáp nhập với tư cách công dân xa quê là khách hàng ; đồng thời gửi cho bạn bè trong làng mạng và cuối năm 2025 in vào sách CHUYỆN VẶT ĐỜI THƯỜNG để lại giữa đời. Theo ý của một số bạn tri kỷ tri âm, cũng có thể gửi đến cấp cao hơn cho người ta thấy cái nhân tình thế thái ở quê choa thời hiện đại. Và, các bài thơ viết về quê hương là minh chứng cách xử thế của Sỹ tôi có cân nhắc hợp lý hợp tình theo từng thời điểm.

---------------------------------------

Quê hương dù không là “chùm khế ngọt”, người ta vẫn yêu. Vì đã là CON người thì chẳng khác gì CON vật như CON cáo chẳng hạn, trong cái tổ dù có nhiều kiến đai lắm nọc độc, nhưng lúc chết, cáo vẫn quay đầu về tổ. Đã thuộc giống CON thì đều như rứa, không phải riêng ta ngu !

Ngẫm lại chuyện làm cái sinh phần ở Cồn Trùm (xã Sơn Bằng) từ năm 2014, thấy mình dẫu đã in danh thiếp: HỘI NHÀ BÁO, HỘI NHÀ VĂN / HỘI VIÊN BA HỘI, TRỞ TRĂN MỘT ĐỜI (Hội Nhà Văn VN, Hội Nhà Báo VN và Hội Nhà Văn Hà Nội) nhưng “ngu” vào hàng nhất xứ (!) Xuất phát cái ngu từ sau khi Mẹ tôi theo thằng Sỹ này từng trốn quê đi, ra Hà Nội ở với các con được mươi năm thì Mẹ tôi qua đời ; đã bốc mộ, an táng ở Nghĩa trang Yên Kỳ qua 21 năm, với địa thế rất đẹp, ngay cạnh cổng chính, hướng đông-bắc. Nếu tôi không “ngu”, thì đã rước Thầy tôi ra Bắc để ở gần Mẹ, gần Anh Cả tôi là hợp lý (Anh cả tôi từ trần tại Tuyên Quang, coi về Luật ở Tòa Công sứ). Nhưng vì tôi “ngu”, năm 2007, chủ trương cho gia đình chúng tôi đưa Mẹ về quê. Tất nhiên, vinh dự được họ hàng và bà con trong vùng đón rước, an táng tại Nghĩa trang Cồn Trùm.

Sau đó nghe lời vợ: Ông ơi, đêm qua em nằm mơ thấy Mẹ về bảo con là dâu trưởng của Thầy Mẹ, con nên về quê…Em có tiền đây, ông cầm về mua xã miếng đất, cạnh phần mộ các Cụ, làm chỗ yên nghỉ cho vợ chồng mình sau này ; tôi nghĩ, có lẽ đúng. Hơn tuần sau, tôi về quê đem chuyện ấy nói lại với bà con, ai cũng ủng hộ ; chiều tôi lên UBND xã nói về đề nghị của bà vợ, các vị đồng ý. Sáng hôm sau tôi nộp tiền mua 20 m2 đất, (trước là ruộng mạ, không lo đè lên mồ mả người khác). Số đất ấy tính theo giá xã đã bán cho những người trước đó là 4 triệu đồng (200 nghìn đồng/m2). Sau đó, thuê thợ mua đá hộc xây cao hơn 1 mét rồi đổ đất vào cao bằng Cồn Trùm ở phía sau. Tổng cộng hết hơn 61 triệu đồng. Khi chụp ảnh đem về cho vợ xem thì bà vợ tôi nói: Ông mua luôn đất làm cái ngõ ra vào, tôi cũng cho là có lý ; về đặt vấn đề với người phụ trách đất đai (không nhớ tên), anh ta nói: Bác mua làm gì ? Khi xã bán, vẫn quy hoạch để cái ngõ ra vào, ngay trước khoảnh đất của bác. Tại thời điểm đó, sinh phần của vợ chồng chúng tôi là đứng vị trí trước, nhìn ra hướng đông-bắc. Do đó, tôi cảm hứng làm đôi câu đối khắc bằng đá Thanh, lắp vào hai trụ cổng: Vế A: NGẮM TRĂNG SOI SÔNG PHỐ ; vế B: NHÌN NẮNG TRẢI RÚ VẰNG. Có thể nói, sinh phần của chúng tôi đẹp nhất, thoáng đãng nhất ! Nhưng về sau, xã bán dần chen vào phía trước.

Gần đây tôi về (vào sáng 18-6-2025) chưa thấy gì trước mặt sinh phần của chúng tôi. Nhưng hôm qua, sáng 10-7-2025 về nhìn thấy ngôi sinh phần của người khác đã xây xong, đang lát nền ; án ngữ trước mặt ngôi sinh phần của tôi. Thấy mà ngao ngán và biết ngay là cán bộ UBND xã Sơn Bằng (cũ) tranh thủ lợi dụng trước thời điểm sáp nhập 1-7 theo Chỉ thị Trung ương. Thời cơ “tranh sáng tranh tối” này là lúc dễ làm ăn của các quan xã (cũ) ! Cái sinh phần của người mới xây, áp sát vào tường của tôi, chỉ hở nơi rộng nhất là 80 cm, nơi hẹp nhất là 65 cm, cửa cổng bên tôi không mở hết được, chỉ đủ lách nghiêng người vào.

Tôi không trách người mua đất xây án ngữ trước sinh phần chúng tôi, vì xã đo đạc, chỉ đâu thì họ mua đó. Chỉ đáng trách là UBND xã, bán không để lối đi ; ăn quá khôn, ăn quá bẫm, ăn cả phần người chết ! Không biết con cháu họ sẽ bị cõi âm xử lý thế nào ? Hay cõi âm cũng dĩ hòa vi quý như hiện nay người ta quen ngậm miệng ăn tiền ?! Tôi không trách UBND xã vì đó là bản chất, khó mà cải tạo được ; chỉ thương cho ông bà chú họ tôi là thầy cúng Lê Nghị, có con trưởng Lê Văn Hoàng, trước khi sáp nhập 5 xã là Bí thư đảng ủy xã Sơn Bằng, ông Nghị có sinh phần ngay sau lưng sinh phần chúng tôi, cũng chẳng còn đường ra vào. Nếu khi chết chôn bằng quan tài (gọi là hung táng) thì muốn nâng quan tài qua hẽm, phải 10 người đàn ông lực điền nâng bằng hai tay để 20 cánh tay nhấc bổng lên, đưa vào mộ, chứ không thể đẩy hoặc kéo vào được ! Thứ đến là tự trách tôi quá “ngu” như có Bác nông dân ở xã này góp ý (trước khi góp ý, bác nhìn vào cái Bia thơ, đọc to): Quê hương ơi, lại sớm sớm chiều chiều / Ta buồn vui với đồng sâu ruộng cạn / Như những trang thơ bao năm xa vắng / Vẫn nặng tình nặng nghĩa với quê hương ! Rồi Bác nói tiếp: Ông gắn cái bia thơ vào cuốn thư, đọc mà cảm cảnh. Giá như ông để số tiền làm bia thơ, mua xương cho chó gặm thì khỏi uổng những câu thơ tâm huyết này (!) Và, cũng có thể người ta tránh tiếng bán đất “tranh thủ trong lúc giao thời”, đề phòng nếu bị khui ra, được nhẹ tội hơn là sinh phần án ngữ trước mặt bác, làm cho chính quan xã ; sau yên chuyên rồi, mới bán là xong !

Tôi trả lời: Thưa bác, tôi cũng tủi thân nhưng không sợ uổng phí mà cạy Bia thơ vứt đi, vì tôi tặng cho Quê hương, mà người phụ trách bán đất và một nhóm người ở UBND xã Sơn Bằng (cũ), tôi không chấp bởi họ không thể đại diện cho Quê hương được ! Quê hương ta có truyền thống nghĩa tình từ xưa nay, nghèo của nghèo tiền nhưng giàu nhân nghĩa như tôi đã có thơ công bố. Chưa nói đến sau khi sáp nhập, đã chắc gì họ còn là “đầy tớ của dân”. Và, chưa chắc vợ chồng tôi đã về nằm ở sinh phần ấy để lây nhiễm cái chất vong ân bội nghĩa (!) Còn chuyện mánh khóe tránh tội thì thưa Bác, quan nào chẳng thế , tôi không quan tâm, việc đó đã có các nhà Chức trách.

Thưa các Bạn, tôi cũng chưa đề cập về lý là các người bán đất nghĩa trang này không hiểu biết về Luật xây dựng là bán đất, cấp đất, đo đạc đất cho người xây sau không để ảnh hưởng đến người xây trước, như sinh phần của tôi không mở được cửa ra vào, do UBND xã Sơn Bằng (cũ) đo đất bán cho người xây sau để sinh phần của tôi xây trước không mở được cửa ! Nhưng người ta có cả hệ thống chính quyền, một mình tôi muốn lý sự thì phải có đủ chứng cứ cả những việc liên quan, không riêng vấn đề này. Thôi, việc đó cứ tạm hoãn lại đã (!)

Tôi chưa bao giờ nghĩ đến xã nhà xử sự tệ hại như thế. Chẳng khác chi tôi đặt cho ông (tên là Giáo) ở Phố Châu làm cái bia thơ nói trên với giá 500 ngàn đồng và hai cái bia tên Cha và Mẹ tôi giá 200 ngàn đồng ; không ngờ bọ Sỹ bị lừa bằng đá Thanh dỏm, chưa đầy một năm đã trắng hết ; vừa rồi phải thuê thợ cạy ra vứt đi, xuống Xưởng đá cuối Hà Tĩnh thuê làm bia khác, hết 700 ngàn đồng và 2 bia nhỏ (có lẽ cũng 200 ngàn đồng, sẽ phải làm lại), chưa kể tiền công cạy bia cũ ra, lắp bia mới vào. Việc này tôi đã công bố bài viết QUÊ CHOA CHƯA HẾT LOẠI NGƯỜI DỎM. Bọ Sỹ bỏ quê đi ra bắc , vẫn bị chúng bám gấu quần làm hại !

Quê hương ơi là quê hương ! “chùm khế ngọt” chua hơn cả khế chua. Bởi ta “ngu” nhất vùng, không thoát khỏi, dù đã 89 tuổi đời (!)

Chào các tùng chấy.

Hà Nội,11-7-2025

Lê Khả Sỹ (các văn bản gửi đi, có chữ ký)

========================================

Một số trong những bài thơ viết về quê hương, chứng minh Sỹ tôi cân nhắc có lý có tình để phù hợp theo từng thời điểm.

THẦY MẸ ƠI !

Nếu Mẹ đẻ, Thầy sinh thằng Sỹ không “ngu”

Thì con đã cùng gia đình, rước Thầy ra Bắc

Thầy gần Mẹ, gần Anh, hợp lý nhất

Nhưng vì con “ngu”, rước Mẹ quay lại Sơn Bằng !

Lúc con chưa ngu, trước đây nhiều năm

Con đã viết thơ đăng báo

Bài VỀ ĐỨC LẠC, với nỗi buồn đau đáu:

Dừng chân Đức Lạc chiều nay

Lâng lâng nỗi nhớ, day day lòng buồn

Bên kia trời đất Hương Sơn

Yêu thương cũng lắm, giận hờn thiếu chi

Mẹ ơi, thương mẹ nhiều bề

Đất ơi, cái đất muốn về lại thôi !

1978

Nhưng cuối năm 1987

Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh

Đưa ra khái niệm “cởi trói” cho Văn nghệ sĩ

Con lại viết bài VỀ ĐỨC LẠC khác xa:

Hương Sơn bên đó quê Cha

Muốn sang, qua một chuyến phà mà thôi

Dạt dào sông nước chơi vơi

Vẳng nghe những tiếng à ơi… trưa hè

Xanh xanh tít tắp bờ tre

Nhớ vương vần nhớ, buồn se thắt buồn

Có về bên đất Hương Sơn

Cho anh chia bớt nỗi buồn với em !

Thầy mẹ ơi, từ trong bóng đêm

Con đã trốn quê ra Bắc

Đến nay, 65 năm dằng dặc

Con sinh sống nơi đất khách quê người

Giữa cảnh phù phiếm buồn vui

Cả gia đình ta đều là công dân Hà Nội

Thơ con vẫn chất đầy buồn tủi

Như bài THAO THỨC, thương đời và tự thương mình:

Năm canh, thao thức đến ba canh

Xót nỗi nhân gian, nghĩ lại mình

Đoạn cổ cứng đơ nhờ Mẹ đẻ

Khúc lưng thẳng đuột, được Cha sinh

Môn quỳ dễ đấy, mà chưa biết

Kiểu gật khó đâu, cũng chẳng sành

Bất chấp dòng đời theo cuốn xoáy

Không chìm, không nổi, cứ lênh đênh !

Cũng từ đây, lớp trẻ quê mình

Nhờ học hành đến nơi đến chốn

Sống nhân nghĩa hơn so với phường lốn nhốn

Cái thời bóng diều hâu luôn phủ trên đầu con

Do vậy, con gắn bó với quê hơn

Nên mới sinh “ngu” xây sinh phần theo lời vợ

Để bây giờ như rứa

Con còn sống thì sẽ làm lại từ đầu !

Để trong thơ con chỉ lảng vảng những câu

Như bài ĐÊM SÔNG LA đã nhiều lần công bố:

Đêm sông La, văng văng tiếng đò đưa

Sức sống hai bờ tỏa ấm

Vạn vật như tỏ tình say đắm

Còn Tam Soa vẫn ba ngã chia dòng

Lờ mờ nhìn dãy núi, hàng thông

Bỗng nhớ lại một thời dĩ vãng

Cảnh lủi thủi tấm thân gầy thầm lặng

Đã hóa thơ theo chớp bể mưa nguồn…

Đêm trăng suông

Nhẹ nhàng đông-nam gió chướng

Làng em tôi bên kia, Kẻ Thượng

Bên này Kẻ Hạ, đất tôi yêu

Ba năm, quên nắng sớm mưa chiều

Bám Đất Học, bòn thêm con chữ

Và rồi từ đó

Tiếp bước phong trần nửa thế kỷ chia xa

Bây giờ về lại sông La

Hồi ức trào lên như thủy triều đầu tháng

Cho dòng sông nước dềnh lênh láng

Để đất trời hòa điệp khúc giao duyên …

Tháng 7-2008

Nhân đây, nhớ thêm

Bài GẶP LOAN (con Thầy Đào Thiện Sự):

Lại gặp em đây, với giọng nói Sơn Bằng

Với dịu ngọt của đôi bờ sông Phố

Với hương sắc của rú Nầm, rú Cựa

Với chút lặng thầm của Bàu Bạc thân yêu…

Lại nhớ năm xưa, những sớm những chiều

Trên quãng đường làng quen thuộc

Anh cắp sách tới trường theo học

Thầy cho anh trí tuệ Làm Người

Và hồn thơ tươi trẻ đến hôm nay

Bao kỷ niệm một thời thơ ấu

Quê nghèo xóm nhỏ thân thương

Sống lại trong lòng anh nguyên vẹn

Giữa phút giây này, gặp em gái đồng hương

Mấy chục năm rồi em nhỉ ?

RIÊNG ANH, NỖI XA CÁCH KHÁC THƯỜNG:

XA HÓA ĐAU, HẰN SÂU TỪNG NẾP NGHĨ

XA HÓA CHAI SẦN TRÊN MỖI VẾT THƯƠNG TÂM

XA HÓA BUỒN, XAO ĐỘNG NHỮNG ĐÊM TRĂNG !

Thầy Mẹ ơi, con vẫn hiểu rằng:

Sống ở đời rất khó

Nhất là, với trâu với ngựa

Không khéo chúng húc, chúng đá sứt hàm

Khó hơn làm thơ, viết văn

Phải học LÁCH trước khi học VIẾT!

Như con vẫn biết

Viết và công bố bài này

Bất đắc dĩ phải nói ra đây

Bởi đã đến nước này, chẳng còn gì mà sợ, nể !

Lẽ đời là thế

CÙNG THÌ PHẢI LIỀU

Cúi đầu, con xin Thầy, Mẹ

Cho con mạnh khỏe để làm lại từ đầu !

------------------------------

Ảnh trái sang:

Sinh phần của tôi xây xong từ cuối tháng 5-2014, còn sinh phần của họ mới xây sau 18-6-2025

; tại thời điểm lúc 9 giờ, ngày 10-7-25 đang lát nền, chắc hoàn thành trong ngày 10-7-25 !

Phan Hào Hiệp

Bác quên chứ từ ngàn xưa đả có câu

(Lắm xỏ lá , sơn bằng ) Mà !

3 tuần
Trả lời

Lê Khả Sỹ

Hoan hô bạn Phan Hào Hiệp nhớ dai và chuẩn ! Nhưng bạn ơi, đó là cái thời "nước mất nhà tan" do Đế quốc, Phong kiến ; còn nay theo Tư bản, Duy tâm thì khác rồi (!) Không xỏ lá mà là xả ló !